Nhật ký trong tù Hồ Chí Minh – Viết bằng chữ Hán năm 1942 – 1943

                        Bài 42

TẢO GIẢI

I

Nhất thứ kê đề dạ vị lan,

Quần tinh ủng nguyệt thướng thu san;

Chinh nhân dĩ tại chinh đồ thượng,

Nghênh diện thu phong trận trận hàn.

II

Đông phương bạch sắc dĩ thành hồng,

U ám tàn dư nhất tảo không1);

Noãn khí bao la toàn vũ trụ,

Hành nhân thi hứng hốt gia nồng!

GIẢI ĐI SỚM

I

Gà gáy một lần, đêm chưa tàn,

Chòm sao nâng vầng trăng lên đỉnh núi mùa thu;

Người đi xa đã cất bước trên đường xa,

Gió thu táp mặt từng cơn từng cơn lạnh lẽo.

II

Phương đông màu trắng chuyển thành hồng,

Bóng đêm còn rơi rớt sớm đã hết sạch;

Hơi ấm bao la khắp vũ trụ,

Người đi thi hứng bỗng thêm nồng.

I

Gà gáy một lần đêm chửa tan,

Chòm sao nâng nguyệt vượt lên ngàn;

Người đi cất bước trên đường thẳm,

Rát mặt, đêm thu, trận gió hàn.

II

Phương đông màu trắng chuyển sang hồng

Bóng tối đêm tàn, sớm sạch không;

Hơi ấm bao la trùm vũ trụ,

Người đi, thi hứng bỗng thêm nồng.

Nam Trân dịch

                        Bài 43

ĐỒNG CHÍNH

(Thập nhất nguyệt nhị nhật)

Đồng Chính chính đồng Bình Mã ngục,

Mỗi xan nhất chúc đỗ không không;

Thuỷ hoà quang tuyến hẩn sung túc,

Nhật nhật hoàn khai lưỡng thứ lung.

ĐỒNG CHÍNH⁽¹⁾

(Ngày 2 tháng 11)

Nhà lao Đồng Chính giống hệt nhà lao Bình Mã2),

Mỗi bữa một bát cháo, bụng thường rỗng không;

Nước và ánh sáng thì đầy đủ,

Mỗi ngày còn hai lần mở cửa buồng giam.

Bình Mã thế nào Đồng Chính vậy,

Bữa lưng bát cháo bụng cồn cào;

Nước và ánh sáng thì dư dật,

Ngày lại hai lần mở cửa lao.

Nam Trân dịch

1) Đồng Chính : Một huyện thuộc tỉnh Quảng Tây, một địa điểm trên đường từ Long An đi Nam Ninh dọc theo sông Hữu Giang.

2) Bình Mã: Một trấn ở Tây bộ khu tự trị dân tộc Choang tỉnh Quảng Tây, bên bờ sông Hữu Giang, là nơi đóng của Cách mệnh uỷ viên hội Điền Đông. Nay là huyện lỵ Điền.

                        Bài 44

NẠN HỮU ĐÍCH CHỈ BỊ

Cựu quyển, tân thư tương bổ xuyết,

Chỉ chiên do noãn quá vô chiên;

Ngọc sàng cẩm trướng nhân tri phủ,

Ngục lý hứa đa nhân bất miên?

CHIẾC CHĂN GIẤY CỦA NGƯỜI BẠN TÙ

Quyển cũ, sách mới cùng bồi chắp lại,

Chăn giấy còn ấm hơn không có chăn;

Người trên giường ngọc trướng gấm có biết chăng,

Trong ngục bao nhiêu người không ngủ?

Quyển xưa, sách mới bồi thêm ấm,

Chăn giấy còn hơn chẳng có chăn;

Trướng gấm, giường ngà, ai có biết?

Trong tù bao kẻ ngủ không an?

Nam Trân – Băng Thanh dịch

Bản dịch khác:

Sách xưa vở mới khéo đem bồi,

Chăn giấy hơn không đã hẳn rồi;

Giường ngọc màn thêu ai có thấu,

Trong lao không ngủ biết bao người.

Hoàng Ngân dịch

Bài 45 

DẠ LÃNH

Thu thâm vô nhục diệc vô chiên,

Súc hình cung yêu bất khả miên;

Nguyệt chiếu đình tiêu tăng lãnh khí,

Khuy song Bắc Đẩu dĩ hoành thiên.

ĐÊM LẠNH

Đêm cuối thu không đệm cũng không chăn,

Nằm co cẳng cong lưng vẫn không ngủ được;

Trăng soi khóm chuối trước sân càng tăng thêm khí lạnh,

Nhòm qua cửa sổ, sao Bắc Đẩu đã ngang trời.

Đêm thu không đệm cũng không chăn,

Gối quắp, lưng còng, ngủ chẳng an;

Khóm chuối trăng soi càng thấy lạnh,

Nhòm song, Bắc Đẩu đã nằm ngang.

Nam Trân dịch

Bản dịch khác:

Cuối thu chăn đệm cũng đều không,

Co quắp nằm mà ngủ chẳng xong;

Sân chuối trăng soi thêm lạnh lẽo,

Ngang trời, Bắc Đẩu hiện ngoài song.

Trần Đắc Thọ dịch

Bài 46:  

BANG

Hỉnh tý trường long hoàn nhiễu trước,

Uyển như ngoại quốc vũ huân quan;

Huân quan đích thị kim ti tuyến,

Ngã đích ma thằng nhất đại đoan.

DÂY TRÓI

Rồng dài⁽¹⁾  quấn quanh cẳng chân và cánh tay,

Giống hệt dây tua quan võ nước ngoài;

Dây tua quan võ là tơ kim tuyến,

Còn của ta là một sợi thừng gai lớn.

Rồng quấn vòng quanh chân với tay,

Trông như quan võ đủ tua, đai;

Tua đai quan võ bằng kim tuyến,

Tua của ta là một cuộn gai.

Nam Trân – Băng Thanh dịch

Bản dịch khác:

Rồng dài vòng quấn khắp chân tay,

Quan võ nước ngoài thắng bộ đây;

Quan võ đeo tua kim tuyến thật,

Còn ta, quấn một cuộn thừng đay!

Huệ Chi dịch

1) Rồng dài: Nguyên văn là trường long, tức sợi dây trói tác giả gọi một cách hài hước.  

            Bài 47:

LẠC LIỄU NHẤT CHÍCH NHA

Nhĩ đích tâm tình ngạnh thả cương,

Bất như lão thiệt nhuyễn nhi trường;

Tòng lai dữ nhĩ đồng cam khổ,

Hiện tại đông tây các nhất phương.

RỤNG MẤT MỘT CHIẾC RĂNG

Tính tình anh rắn rỏi và kiên cường,

Chẳng mềm và dài như lão lưỡi;

Trước nay vẫn cùng anh chung ngọt bùi, cay đắng,

Bây giờ phải xa nhau, người một phương.

Cứng rắn như anh chẳng kém ai,

Chẳng như lão lưỡi dẻo và dài;

Ngọt bùi cay đắng từng chia sẻ,

Nay kẻ chân mây, kẻ cuối trời.

Trần Đắc Thọ dịch

Bài 48 

LONG AN – ĐỒNG CHÍNH⁽¹⁾

Thử gian thổ địa quảng nhi bần,

Sở dĩ nhân dân kiệm thả cần;

Thính thuyết kim xuân phùng đại hạn,

Thập phân thu hoạch lưỡng tam phân.

LONG AN ĐỒNG CHÍNH

Vùng này ruộng đất rộng nhưng cằn cỗi,

Vì thế nhân dân tiết kiệm và siêng năng;

Nghe nói mùa xuân năm nay gặp đại hạn,

Mười phần chỉ thu hoạch được vài ba phần.

Vùng đây tuy rộng, đất khô cằn,

Vì thế nhân dân kiệm lại cần;

Nghe nói xuân nay trời đại hạn,

Mười phần thu hoạch chỉ đôi phần.

Nam Trân – Băng Thanh dịch

1) Bài này trong các lần in trước xếp trên bài Đồng Chính, lần này chuyển xuống cho đúng với nguyên bản và Long An - Đồng Chính là lời nhận xét của tác giả về cả hai vùng Long An và Đồng Chính, chứ không phải trên con đường từ Long An đến Đồng Chính.